تبادل
لینک هوشمند
«ميزگرد زيبايي» اين هفته را درباره حساسيت فصلي يا آلرژي بهاره بخوانيد.
شيرين سعيدي در ايميلي که براي «سلامت» فرستاده، نوشته است:
در فصل حساسيتم عکس نمي‌گيرم!
سيزده به در 8 سال پيش براي اولين بار دچار حساسيت فصلي شدم. از آن زمان ديگر عيد نوروز و هواي بهاري براي من چندان هيجان‌انگيز نيستند. هر سال به محض اينکه سوز و سرماي زمستان تمام ميشود، اولين عطسه‌ها و علايم حساسيت فصلي سراغم مي‌آيد. بعد از 3-2 سال از اولين تجربه حساسيت فصلي، هر سال علايم حساسيتم افزايش يافت. حالا عطسه‌هايم چنان پرصدا و پي‌درپي شده که ناگهان نيم‌تنه‌ام را با شدت به جلو پرتاب مي‌کند و باعث درد عضلاني در ناحيه سينه‌ام ميشود. تکرار بي‌وقفه اين عطسه‌ها فرصت دم را هم از من مي‌گيرد. در اين حالت بعضي اطرافيان با تمسخر به من مي‌گويند آرام‌تر عطسه کنم! اين رفتار مرا آزار مي‌دهد زيرا عطسه قابل مهار نيست و اگر بخواهم آن را نگه دارم، واقعا احساس مي‌کنم عضلات قفسه سينه‌ام در حال انفجار هستند.
علايم حساسيت، حضور در محيط کار و دانشگاه را برايم سخت مي‌کند. در بيشتر روزها به دليل تلاش مکرر براي خالي کردن بيني، مخاط بيني‌ام زخم ميشود و گاهي خونريزي مي‌کند. استفاده از دستمال براي پاک کردن آبريزش بيني هم باعث تحريک و زخم پوست روي بيني و بالاي لبم ميشود. مشکل ديگرم، سوزش چشم‌ها و گلو است و حساسيت باعث تورم شديد پلک‌ها و بيني‌ام ميشود و ظاهرم را واقعا زشت مي‌کند.
در اين مواقع بيني‌ام به‌شدت خارش دارد و مالش بافت بيني از بيرون براي تسکين خارش، تورم آن را بيشتر مي‌کند. اوايل به محض شروع عطسه‌هاي شديد پزشک عمومي برايم بتامتازون تجويز مي‌کرد و ظرف چند ساعت خوب مي‌شدم اما در 2-1 سال اخير ديگر از داروهاي ضدحساسيت و کورتوني مصرف نمي‌کنم زيرا شنيده‌ام اين داروها سيستم ايمني را سرکوب مي‌کنند و مي‌توانند باعث ابتلا به بيماري‌هاي خودايمني شوند.
ديگر بعد از اولين عطسه‌هاي حساسيت فصلي ماسک مي‌زنم و کمتر عطسه مي‌کنم اما صورت، بيني و چشم‌هايم همچنان متورم مي‌ماند و آبريزش، سوزش و خارش هم که وجود دارد. نکته ديگر اينکه تاثير اين مشکل روي چهره‌ام به اوايل بهار محدود نمي‌شود و در طول سال گاهي پلک‌هايم باد مي‌کنند. از طرفي در اثر مصرف مواد آرايشي يا سفر به مناطق مرطوب و پرگل و گياه هم دچار تورم صورت، خصوصا در ناحيه بيني و پلک مي‌شوم به‌طوري که ترجيح مي‌دهم در مناطق خوش آب‌و‌هوا و سرسبز اصلا عکس يادگاري نگيرم.
نگاه متخصص پوست
آفتاب و آرايش، آلرژي را بدتر مي‌کنند
دکتر امير‌هوشنگ احساني
دانشيار دانشگاه علوم پزشکي تهران
هيستامين مي‌تواند باعث قرمزي، خارش و تورم پوست به‌خصوص در ناحيه چشم و بيني و مخاط بيني شود. از طرفي تماس بيش از حد دستمال کاغذي هم پوست اين نواحي را بيش از پيش تحريک مي‌کند و نوعي حساسيت ثانويه به‌وجود مي‌آورد. خانم سعيدي بايد ضمن مصرف دارو، ناحيه چشم و بيني و مخاط بيني را با پمادهاي آنتي‌باکتريال آغشته کنند تا با رطوبت، جلوي خشکي مخاط و پوست و خونريزي گرفته شود. براي پيشگيري از تاثير دستمال هم مي‌توانند پارچه‌هاي نرم را مرطوب کنند و بيني‌شان را با آن پاکيزه نگه دارند. افراد دچار حساسيت تا رفع کامل علايم حساسيت، نبايد از مواد آرايشي استفاده کنند زيرا در اين زمان پوست ملتهب است و مواد آرايشي مي‌توانند باعث بروز حساسيت ثانويه شوند. ماليدن شديد چشم، بيني يا لب براي تسکين خارش هم باعث تحريک سلول‌هاي ناحيه و افزايش توليد ملانين ميشود و رسوب ملانين در چشم ناحيه حدقه چشم را تيره مي‌کند و اين تيرگي تا حدود 3-1 ماه ماندگار است.
از سوي ديگر، تماس مواد حساسيت‌زا - فراورده‌هاي گياهي يا مواد معلق و فلزات سنگين هواي شهرهاي آلوده- با پوست افراد مستعد حساسيت مي‌تواند باعث ايجاد درماتيت تماسي شود و نور آفتاب نيز التهاب، قرمزي و پوسته‌ريزي ناشي از حساسيت را تشديد مي‌کند.
دکتر عليرضا سالک‌مقدم
عضو?هيات علمي دانشگاه علوم‌پزشکي تهران
حساسيت فصلي تهراني‌ها تقصير چنار است!
سلامت: آيا مواد حساسيت‌زا مي‌توانند اثر يکديگر را در بدن افزايش دهند؟بله، مثلا حساسيت به گرده‌افشاني چنار در فصل بهار و حساسيت به خوردن گردو يا حساسيت به ذرات آلوده موجود در هواي شهرهاي بزرگ مي‌توانند مجموعه‌اي از علايم حساسيت را ايجاد کنند که شايد برخي از آنها در حساسيت به يک عامل ايجاد نشود.
سلامت: توصيه شما به خانم سعيدي چيست؟خانم سعيدي بايد ابتدا براي انجام آزمايش‌هاي تخصصي حساسيت مراجعه کنند تا مشخص شود به چه موادي حساسيت دارند. مثلا يکي از مهم‌ترين مواد آلرژي‌زا در تهران، درخت چنار است. اگر مشخص شود به اين گياه حساسيت دارند، مي‌توانند در زمان گرده‌افشاني چنار به شهرهايي بروند که تعداد اين درخت در آنها زياد نيست.: خانم سعيدي ديگر براي درمان حساسيتشان به پزشک مراجعه نمي‌کنند و فقط جلوي ورود مواد حساسيت‌زا به سيستم تنفسي‌شان را مي‌گيرند؛ آيا اين شيوه مقابله با بيماري درست است؟نه، درمان بيماري فقط سرکوب عامل بيماري نيست بلکه مهار واکنش‌هاي بدن نيز در روند مقابله با بيماري موثر است. بي‌توجهي به واکنش‌هاي ناشي از ابتلا به يک بيماري باعث تاثير اين واکنش‌ها بر ساير مکانيسم‌ها و ارگان‌هاي بدن ميشود. مثلا اگر قندخون بالا کنترل نشود، فرد دچار مشکلات بينايي، قلبي-عروقي و... هم خواهد شد. با وجود اينکه ژن ايجادکننده بيماري پس از درمان هم در بدن فرد فعال مي‌ماند اما داروها با مهار علايم حساسيت مي‌توانند از تاثير آنها بر عملکرد ساير قسمت‌هاي بدن پيشگيري کنند. البته گاهي ژن‌هاي ايجادکننده حساسيت به مرور زمان غيرفعال و علايم بهبود مشاهده ميشود.
سلامت: خانم سعيدي تا به حال فقط به پزشک عمومي مراجعه کرده‌اند. اين مراجعه نکردن به متخصص در بهبود نيافتن ايشان تاثير نداشته است؟درمان‌هايي که تا به حال براي اين خانم انجام شده، شايد علايم آزاردهنده را به‌طور موقت برطرف کنند اما هنوز ماده‌اي که به آن حساسيت دارند، شناخته نشده و درمان موثري نبوده است. در حالي که بي‌توجهي به درمان حساسيت مي‌تواند باعث افزايش و شدت واکنش‌ها در بدن شود. مثلا اگر ابتدا فقط آبريزش و سوزش وجود داشته، بعد از مدتي عطسه هم شروع ميشود اما دارو درماني نه‌تنها واکنش‌هاي حساسيتي بدن را مهار مي‌کند، بلکه به مرور زمان باعث کاهش آنها هم ميشود. فقط يک متخصص مي‌تواند با انجام آزمايش‌هاي مخصوص نوع ماده حساسيت‌زا را تشخيص و در صورت نياز واکسيناسيون انجام دهد. واکسيناسيون ضدحساسيت در بيمارستان‌هاي آموزشي وزارت بهداشت و درمان هم انجام ميشود و هزينه چنداني ندارد.
سلامت: علت عطسه‌هاي شديد اين خانم چيست؟عطسه يک واکنش دفاعي بدن است و غيرارادي بروز مي‌کند. اين واکنش حالتي انفجاري دارد تا بتواند مواد وارد شده به مجاري تنفسي را بيرون براند. مهار عطسه نه تنها باعث باقي ماندن مواد خارجي در مجاري تنفسي ميشود بلکه با بستن راه خروج هواي پرفشار، تمام فشار انفجاري عطسه را به خود مجاري تنفسي منتقل مي‌کند و باعث آسيب آن ميشود.
پرسش از ايمونولوژيست
دکتر عباس آزادمهر
عضو هيأت‌علمي
دانشگاه علوم پزشکي قزوين
چگونه از حساسيت فصلي پيشگيري کنيم؟
سلامت: چرا برخي افراد دچار حساسيت فصلي مي‌شوند؟سيستم ايمني بدن بايد با ميکروب‌هاي بيماري‌زا و سرطان مبارزه کند ولي گاهي به موادي که بيماري‌زا نيستند هم واکنش نشان مي‌دهد و حساسيت ايجاد ميشود. حساسيت انواع گوناگوني دارد؛ تنفسي، پوستي، گوارشي، فصلي و... از آنجا که ميزان گرده‌افشاني گياهان در فصل بهار بيشتر از فصول ديگر است، معمولا بيشتر افراد در بهار دچار اين مشکل مي‌شوند.
سلامت: واکنش‌هاي حساسيتي در بدن چگونه ايجاد مي‌شوند؟هنگامي که ماده حساسيت‌زا براي اولين بار به بدن فرد مستعد حساسيت وارد شود، بدن واکنشي نشان نمي‌دهد بلکه ابتدا گيرنده‌اي مخصوص اين ماده را مي‌سازد. از اين به بعد، گيرنده‌هاي ماده حساسيت‌زا آماده‌اند تا به محض ورود آن ماده به بدن، مواد حساسيت‌زايي مانند هيستامين و هپارين ترشح کنند و اگر ماده يا گياه حساسيت‌زا در خانه فرد باشد، فرد با هر تماس دچار اين مشکل ميشود ولي گاهي مواجهه با اين ماده يا گياه سال‌ها بعد از نخستين برخورد با آن اتفاق مي‌افتد و نشانه‌هاي حساسيت بروز مي‌کنند.
سلامت: مثلا چه نشانه‌هايي؟آبريزش، خارش و قرمزي بيني يا چشم‌ها، سرفه، عطسه و تنگي‌نفس از شايع‌ترين علايم حساسيت فصلي هستند که معمولا باعث آزار فرد و مختل?کردن فعاليت‌هاي روزمره او مي‌شوند.
سلامت: راهي براي جلوگيري از بروز اين علايم وجود دارد؟
بهترين راه پيشگيري از حساسيت فصلي، دوري از مواد حساسيت‌زاست بنابراين افراد دچار حساسيت بهتر است صبح زود و غروب از خانه خارج نشوند، در فصل بروز حساسيت پنجره خانه يا خودروشان را باز نگذارند، کفش و لباسي که بيرون از خانه پوشيده‌اند، مخصوصا اگر با آن در پارک، باغ، مزرعه و دشت بوده‌اند، خارج از خانه دربياورند و بعد از ورود به خانه دوش بگيرند تا مواد حساسيت‌زا از بدنشان زدوده شود، از تصفيه‌کننده‌هاي هوا، ماسک فيلتردار و عينک براي پيشگيري از بروز علايم استفاده کنند، 2 هفته قبل از گرده‌افشاني داروهايي مثل کرومولين سديم مصرف کنند و از موادي مثل مواد شيميايي، عطرها و مواد غذايي حساسيت‌زا بپرهيزند. درمان حساسيت فقط با مراجعه به کلينيک تخصصي درمان حساسيت امکان‌پذير است و معمولا با اين کار طي دوره 5-3 ساله، حساسيت فرد به کلي برطرف خواهد شد.
سلامت: کدام عوامل محيطي مي‌توانند فرد داراي ژن حساسيت را به حساسيت مبتلا کنند؟استرس، شيوه زندگي و تغذيه تاثير مهمي در ابتلا به حساسيت دارند. از طرفي تحقيقات ثابت کرده مصرف مواد غذايي حاوي ترکيب‌هاي مصنوعي و نگهدارنده‌هاي شيميايي نيز باعث ابتلا به حساسيت ميشود بنابراين بايد از مصرف کنسروها، فست‌فودها، کالباس و سوسيس و هرآنچه بيش‌از حد فرآوري شده و حاوي مواد نگهدارنده است، خودداري کرد. افراد مستعد مبتلا به حساسيت، بهتر است شهرهايي با هواي پاک‌تر را براي زندگي?شان انتخاب کنند تا احتمال ابتلاي فرزندشان به اين مشکل کمتر شود.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وب سایت:
